1-сессия мавзуси:: Касбий толиқиш - сурункали стресс

Давом этиш вақти: 30 дақиқа

 

& Тақдимот: Касбий толиқиш - сурункали стресс фонида ривожланадиган ва ишлайдиган одамнинг ҳиссий, энергетик ва шахсий ресурсларининг олиб келадиган синдром.

Кўплаб тадқиқотлар ушбу синдромнинг сабабларини аниқлашга имкон берди.

• Асосий сабаб - ходимга қўйиладиган талаблар ва унинг ҳақиқий имкониятлари ўртасидаги номувофиқлик.
• Синдром ходимларнинг кўпроқ мустақилликка эга бўлиш истаги, улар учун жавобгар бўлган натижаларга эришиш йўллари ва воситаларини аниқлаш ва маъмуриятнинг қатъий, мантиқсиз сиёсати ўртасидаги номувофиқлик туфайли юзага келади.
• Иш учун муносиб ҳақ тўланмаслиги ходим томонидан ўз ишини тан олмаслик каби бошдан кечирилади, бу ҳам бефарқликка, жамоа ишларига ҳиссий иштирок этишнинг пасайишига, адолатсизлик ҳисси ва шунга мос равишда толиқишга олиб келиши мумкин.
• Ўз ахлоқий тамойиллари, қадриятлари ва иш талаблари ўртасидаги номувофиқликнинг пайдо бўлиши.

Шу муносабат билан Тарбиячиларнинг руҳий саломатлигини сақлаш бўйича ишларни ташкил этиш замонавий таълим тизимининг энг долзарб вазифаларидан бири бўлиб, ҳиссий ўзини ўзи бошқариш муаммоси шахсий ва касбий жиҳатдан долзарб бўлган энг муҳим психологик ва педагогик муаммолардан биридир. замонавий Тарбиячининг ривожланиши.

Профессионал толиқиш синдроми ўз босқичларига эга. Агар сиз ПТС билан касалланган бўлсангиз, унда, биринчи навбатда, қуйидагиларни ҳис қиласиз:

БИРИНЧИ БОСҚИЧ:

▪ ҳис-туйғуларни ўчириш, ҳис-туйғуларнинг оғирлигини ва тажрибаларнинг янгилигини юмшатиш бошланади; кутилмаганда сиз пайқадингиз: ҳозирча ҳамма нарса яхши бўлиб туюлади, лекин ... бу зерикарли ва қалби бўш;

▪ ижобий ҳис-туйғулар йўқолади, оила аъзолари билан муносабатларда қандайдир ажралишлар пайдо бўлади;

▪ ташвиш ва норозилик ҳолати юзага келади; Уйга қайтиб, тез-тез айтмоқчиман: “Мени безовта қилманг, мени тинч қўйинг!” Агар сиз ушбу босқичда курашни бошламасангиз, унда иккинчи босқич сизни кутмоқда.

ИККИНЧИ БОСҚИЧ:

▪ сиз қафасга тушиб қолиш туйғусини, ҳамкасблар ва талабаларга нисбатан салбий ҳис-туйғуларни ҳис қиласиз, шериклар томонидан уларга нисбатан ҳурматсизлик сифатида талқин этиладиган ноадекват ҳиссий реакциялар, касбий масъулиятни соддалаштириш, гарчи ақл ва кўникмалар сақланиб қолган бўлса-да, лекин бўш қараш ва совуқ юрак билан. Бу босқич абадий давом эта олмайди. Физиологияни эсланг - агар оғриқ сизни ҳимоя қилиш учун жуда кучли бўлса, мия эртами-кечми оғриқ ҳисларини ўчиради. Сизни учинчи босқич кутмоқда:

УЧИНЧИ БОСҚИЧ:

▪ Учинчи босқич “чарчоқ босқичи” деб номланиши бежиз эмас – энди сизда ҳис-туйғулар, куч ва ирода йўқ. Бир фикр, лекин автопилот устида ишлаш, қаттиққўллик, ғазаб, қўполлик, собиқ профессионал қадриятларни қоралаш, ажралиш, ҳатто яқинлар учун ёлғизлик. Биринчи психосоматик аломатлар: бош оғриғи ва бел оғриғи, уйқусизлик, апатия, депрессия, кўнгил айниш, кейин эса бошқа ҳар қандай психосоматик касаллик, очкўзлик ёки анорексия.

Шу боис муассасамизда Тарбиячиларнинг руҳий саломатлигини асраш ишларини ташкил этиш энг долзарб вазифалардан биридир.

Шу муносабат билан биз касбий толиқишнинг олдини олиш ва тузатишга, тарбиячининг ҳиссий барқарорлигини ривожлантиришга қаратилган дастур ишлаб чиқдик.

 

Қайта алоқа (савол-жавоблар)

 

2-сессия мавзуси: “Тарбиячиларнинг толиқиш синдромининг олдини олиш” дастури.

 

Мақсад: “касбий толиқиш”, “туйганлик белгиларининг намоён бўлиш хусусиятлари” тушунчаларини киритиш; иштирокчилар ўртасида гуруҳ ҳамжиҳатлигини ривожлантириш; уларга хулқ-атворни ўз-ўзини тартибга солиш усулларини ўргатиш; психо-эмоционал стрессдан халос бўлишни ўргатиш.

Вазифалар:

• жамоада ижобий муносабатларни ривожлантириш, бирлик учун шароит яратиш;
• иштирокчиларнинг стрессга чидамлилигини ошириш;
• жамоада мулоқот қилиш ва ўзини намоён қилиш кўникмаларини ривожлантириш;
• профессионал толиқишнинг олдини олиш.

 

Кутилаётган натижа:

1. Кўпчилик тарбиячиларда соғлом турмуш тарзини, юқори функционал хулқ-атвор стратегияларини ва ҳаётий ресурсларни шакллантириш.
2. Стресс ген омилларининг ҳаракатлари ва оқибатлари ҳақида олинган маълумотларни ўзлаштириш ва амалиётда қўллаш.
3. Кўпчилик тарбиячиларнинг соғлом турмуш тарзи ва юқори самарали хулқ-атворини шакллантиришга ёрдам берадиган мавжуд шахсий ресурслардан хабардорлик ва ривожлантириш.
4. Жамоадаги психологик иқлимни яхшилаш.

Дастур қисмлари:

1 . Индикатив - иштирокчиларни гуруҳга бирлаштиришни ўз ичига олади.

Мақсад: очиқ, ишончли мулоқот, маълумотни идрок этиш, ижодий иш муҳитини таъминлаш ва яратиш.

2. Тузатиш - гуруҳда бевосита тузатиш ишларини олиб боради.

Вазифа: гуруҳ аъзоларига жавоб беришнинг баъзи усулларининг номувофиқлигини кўрсатиш ва уларнинг хатти-ҳаракатларини ўзгартириш заруриятини яратиш.

Муносабат мавжуд, сюжетли ўйинлар кенг қўлланилади, турли муаммоли вазиятлар ўйналади. Шахснинг салбий хусусиятларини тузатиш ва ижтимоий жиҳатдан керакли мулоқот шаклларини ўргатишдан ташқари, тарбиячиларнинг психологик хусусиятлари бўйича диагностика тадқиқотлари олиб борилади. Ушбу маълумотлар ҳар бир тарбиячининг индивидуал муаммоларини ҳисобга олган ҳолда ўқув босқичида режалаштирилган усул ва усулларни тўлдириш ва ўзгартириш имконини беради.

3. Консолидациялаш - ўзлаштирилган кўникмалар ва ўқитиш шаклларини мустаҳкамлашни ўз ичига олади. Тарбиячилар ўзларининг хатти-ҳаракатларининг керакли усулларини мустақил равишда топиш, ҳар бир иштирокчининг шахсий дунёсида пайдо бўлган барча ижобий ва янги нарсаларни мустаҳкамлаш қобилиятини машқ қиладилар.

 

Вазифа: иштирокчиларга ниҳоят ўзларига ишонишлари ва орттирилган эътиқодларини ўйин хонасидан ташқарида ҳақиқий ҳаётга олиб киришлари учун шароит яратиш керак. Конфликтли вазиятларнинг олдини олиш, иштирокчиларнинг ўзаро тушунишини ривожлантириш, уларнинг хатти-ҳаракатларини акс эттириш ва назорат қилиш қобилиятини синаб кўрадиган турли хил ўйиндан ташқари ўйин усуллари қўлланилади.

Куйиш муқаррар эмас ва унинг пайдо бўлишининг олдини олиш, камайтириш ёки бартараф этиш учун профилактика чораларини кўриш керак.

 

Шу мақсадда, ҳиссий толиқишнинг олдини олиш дастури яратилган “Профилактик қадамлар” иш тизимини ўз ичига олади.

Вазифалар:

• Тарбиячиларнинг психологик билимини ошириш.
• Тарбиячиларни ўзларига мустақил равишда психопрофилактик ёрдам кўрсатиш қобилиятига ўргатиш.
• Менторликни ривожлантириш.
• Тарбиячиларга профессионал психопрофилактик ёрдам кўрсатиш.

 

Тарбиячиларнинг ҳиссий толиқишининг олдини олиш бўйича психологик-педагогик иш “Профилактик чоралар”.

• Тарбиячиларни хабардор қилиш: ақлий, жисмоний ва ижтимоий саломатликни мустаҳкамлаш муаммоларини тушуниш.
• Тарбиячиларни психологик тарбиялаш учун зарур маълумотларни танлаш (“Ўрганиш, акс эттириш, қўллаш” стенди):
• Психологик бюллетеннинг чорак сони;
•  “Нима сўрамоқчисиз” блокноти орқали Тарбиячиларга психологнинг фикр-мулоҳазаларини билдириш

• Ҳиссий қўллаб-қувватлаш ва рағбатлантириш: Тарбиячининг руҳий саломатлигини сақлашда педагогик мулоқотнинг ролини тушуниш.
• Ижодий ишлайдиган тарбиячиларни қўллаб-қувватлаш: миннатдорчилик, сертификатлар, рағбатлантириш, “Касбий ютуқлар” рейтинги, “Махсус рамкадаги портрет” педагогик бурчагидаги бўлим.
• Тарбиячилар кенгашларини ташкил этиш ва ўтказишда  “Яхши дақиқалар” болалар боғчаси анъанасини жорий этиш.
• Педагогик ўқишлар, конференциялар, иш тажрибасидан тақдимотлар, “Йил педагоги” кўрик-танловида иштирок этиш, очиқ тадбирларни кўриш, устозлик қилишда профессионал муваффақиятга эришган тарбиячиларни жалб қилиш.
• Тарбиячининг иш тажрибасини умумлаштириш.
• Туғилган кунингиз, юбилейингиз, муваффақиятли ишлашингиз, мусобақаларда иштирок этишингиз билан табриклаймиз. Боғ анъаналарини ўтказиш "Саломатлик куни", "Бизнинг байрамларимиз" ва бошқалар.

Касбий ёрдам: Тарбиячиларни диагностика қилиш, тарбиячиларни турли шакллар орқали тайёрлаш.

1. Шахсий хусусиятларнинг диагностикаси: В.В.Бойконинг ҳиссий толиқиш диагностикаси, Лушер тести , "Конфликтда жавоб бериш усуллари" усули, "Жамоада психологик иқлимни ўрганиш" экспресс усули ва бошқалар.
2. “Тажрибасиз тарбиячилар учун мактаб”ни ўтказиш.
3. Тарбиячиларни малака ошириш курсларига юбориш.
4. Ижодий гуруҳлар ишини ташкил этиш.
5. Шахсий маслаҳатлашувлар.
6. Ўқув семинарларини ўтказиш:

• “Аутогеник тренинг”;
• “Коммуникатив ўйинлар”;
• “Ўз-ўзини тартибга солишни ўргатиш усуллари”;

• “Ўзингизга ёрдам беринг”: ўз-ўзини тартибга солиш ва ўз-ўзини ривожлантириш воситалари ва усулларини аниқлаш.
• Ўзлаштиришда тарбиячиларнинг олинган билим, кўникма ва кўникмалардан мустақил равишда фойдаланиши: ўз-ўзини тартибга солиш, дам олиш, ўз-ўзини массаж қилиш, автотренинг элементлари, нафас олиш машқлари, ароматерапия, ранг терапияси.

Махсус режалаштирилган ишларни амалга ошириш натижасида қуйидаги натижалар кутилмоқда:

1. Эмоционал толиқишнинг олдини олиш муаммоси бўйича тарбиячиларнинг малакасини ривожлантириш.
2. Тарбиячининг ижобий профессионал имиджини шакллантириш.
3. Тарбиячилар ва талабаларнинг руҳий саломатлигига ижобий таъсир кўрсатадиган психопрофилактик ёрдамни мустақил равишда таъминлаш.
4. Тарбиячиларга ўз соғлиғини сақлаш учун билим, кўникма ва кўникмаларни эгаллаш ва саломатликни тежайдиган технологияларни ўзлаштириш.

               

                      Гуруҳда ишлаш

1. 1. Тарбиячилар учун “Ишонч” тренинги

Мақсад:

• Эмотционал толиқиш тушунчаси ва унинг хусусиятлари билан таништириш
• Касб-ҳунарга бўлган муносабатингизни аниқлаш, муаммоларни аниқлаш, ақлий энергияни тақсимлашда "бузилишлар".
• Кучланиш белгиларининг намоён бўлишини таҳлил қилиш, касбий фаолиятдан норозилик манбаларини аниқлаш.
• Ишдаги салбий тажрибаларнинг ўз манбаларини таҳлил қилиш, проф.нинг ресурсларини аниқлаш. фаолият, ўсиш соҳалари.
• Йиғилган салбий ҳис-туйғуларни ифодалаш, психологик ёрдам олиш орқали тарангликни бартараф этиш.

 

Материаллар ва жиҳозлар:

Йиғилган маълумотларни ёзиб олиш учун маркер тахтаси ёки Wҳатман қоғози

Маркерлар, фломастерлар, рангли қаламлар

А4 қоғоз (оқ ва рангли)

Жадваллар “Ўз-ўзини диагностика майдони”

Тугмалар, лента, қайчи

  

2. “Ҳақиқий ва керакли мувозанат” машқи

Жуда кичик ўзгаришлар билан амалга оширилди. Ички психологик ҳис-туйғуларга эътибор қаратган ҳолда, иш (касбий ҳаёт), уй ишлари ва шахсий ҳаёт (саёҳат, дам олиш, севимли машғулотлар) ўртасидаги мавжуд муносабатларни белгилаш учун секторлардан фойдаланадиган доира чизиш таклиф этилади.

Бошқа доирада уларнинг идеал нисбати.

Ҳар қандай фарқлар борми? Улар нима? Нима учун бу содир бўлди?

Бирини бошқасига яқинлаштириш учун нима қилиш керак? Нима туфайли?

Бу кимга ёки нимага боғлиқ?

 

3. “Мен уйдаман, ишдаман” машқи.

Баргни ярмига бўлинг. Таърифларнинг иккита рўйхатини тузинг (иложи борича кўпроқ) "Мен уйдаман", "Мен ишдаман". Вариант сифатида сиз таърифлар рўйхатини тузишни таклиф қилишингиз мумкин: "Мен ҳеч қачон уйда эмасман", "Мен ҳеч қачон ишда эмасман". Бу сизга хатти-ҳаракатлар ва фикрлашнинг мавжуд стереотипларини аниқлаш имконини беради.

Таҳлил қилинг:

• ўхшаш хусусиятлар
• қарама-қарши хусусиятлар
• турли модалликларда намоён бўладиган бир хил сифатлар
• умумий хусусиятларнинг йўқлиги
• қайси рўйхатни тузиш осонроқ эди; қайси бири кўпроқ ҳажмли бўлиб чиқди?
• хусусиятларда сезиларли фарқлар мавжудлигига муносабатингиз қандай ва ҳоказо.

Изоҳ: Ушбу машқлар иштирокчиларга ўзларининг касбга бўлган муносабатларига ташқаридан қарашга, дастлаб мавжуд вазиятга муносабатини аниқлашга ва юзага келиши мумкин бўлган муаммоларни қайд этишга имкон беради.

 

4. Ўз-ўзини ташхислаш соҳаси. Куйиш белгиларини ўз-ўзидан ташхислаш.

Мавжуд бўлганлардан маълум бир аломатнинг намоён бўлиш даражаси ёки частотасига қараб ўзларини баҳолашлари сўралади. Баҳолаш субъектив ва ички сезгиларга асосланади. Белгиси қанчалик тез-тез ёки аниқ кўринса, унинг атрофидаги ҳужайралар шунчалик кўп бўялган. Ўз-ўзини диагностика майдони мустақил равишда тўлдирилади ва муҳокамага тақдим этилмайди.

 

5. “Касбий фаолиятингиздан қониқиш олишингизга нима халақит беради?” кичик гуруҳларида мини-мунозара.

• 3-5 кишидан иборат кичик гуруҳларга бўлинг. Касбий фаолиятдан қониқишингизга тўсқинлик қиладиган тўсиқлар рўйхатини тузинг
• Ташкилий ва индивидуал бўлган ҳолда уларни доскада ёзиш учун тақдим этинг.

 

6. Машқ қилиш. Ўзингизнинг ишдаги салбий тажриба манбаларингизни таҳлил қилиш учун материал олиш учун (уларга "ташқаридан" қаранг), шунингдек, профессионал ресурсларни кейинчалик аниқлаш учун , "тўсиқлар" дан бирини танлаш таклиф этилади. тахта (енг тегишли ёки бошқаси, агар у умумий рўйхатда бўлмаса) ва чизма, диаграмма, белги кўринишида тасвирланган. Қизиққанлар ўз таассуротлари билан ўртоқлашишлари мумкин, аммо расмларнинг асосий таҳлили кейинги машқдан кейин амалга оширилади.

 

7. Машқ: “16 ассоциация”

Горизонтал А4 варағи 5 та тенг вертикал устунга бўлинган. Биринчи устунда "менинг ишим" сўзлари учун 16 та ассоциация мавжуд. Иккинчи устунда ассоциациялар биринчи устундаги сўзлар учун ёзилади, уларни жуфтлик билан бирлаштиради: биринчи ва иккинчи сўзлар учун ассоциация, учинчи ва тўртинчи сўзлар учун ассоциация, кейин бешинчи ва олтинчи сўзлар учун ва ҳоказо. Шундай қилиб, иккинчи устунда аллақачон саккизта уюшма мавжуд. Учинчи устунда процедура такрорланади, ягона фарқ билан ассоциациялар иккинчи устундан жуфт бўлади - учинчи устунда биз 4 та сўзни оламиз. Охирги, бешинчи устунда фақат битта ассоциация қолмагунча давом этамиз. Бундан ташқари, уни схематик чизма шаклида тасвирлаш керак.

Энди ҳар бир киши иккита расмга эга - ишдан қониқишга тўсқинлик қиладиган расм ва ишнинг ўзига хос ассотсиатив ғояси. Уларни солиштириш, умумий ва турли элементларни ажратиб кўрсатиш, кучли ва заиф хусусиятлар мавжудлиги нуқтаи назаридан таҳлил қилиш ва ўсишнинг мумкин бўлган йўналишлари керак.

 

8. Мини-мунозара: "Сиз нима учун ишлаяпсиз?"

Машқ: учта расм "Мен тарбиячи бўлиб ишлайман"

- мартаба бошланиши (ёки мутахассис жуда кам иш тажрибасига эга бўлса, талаба билан танишиш)

- ҳозирда

- 5 йилдан кейин

Йиғилганлар, биринчи навбатда, ўзларининг расмлари орқали ўзларининг ҳис-туйғуларини баҳам кўришади. Уларнинг ўзлари тасвирланган нарсаларнинг мазмуни, дизайни ва ранг схемасидаги мумкин бўлган фарқларни кўришлари муҳимдир.

 

9. “Карикатура” машқи. Ўзингизга "Мен тарбиячиман" карикатурасини чизинг. Ҳазил шаклида биз ўзимизда ривожлантиришга ҳаракат қиладиган ва касбнинг ажралмас қисмига айланган ўз хусусиятларимизни (ҳамдардлик, хушмуомалалик, ҳукм қилмасдан тинглаш қобилияти, яхши ният, мослашувчанлик, ижодкорлик, малака ва бошқалар) тасвирланг. Деворга карикатуралар осилган.

 

10. Психологик ёрдам ва қайта алоқа. Ҳар бир иштирокчига рангли А4 қоғози берилади. Уни 4 қисмга бўлиш керак. Учда, ундан кейин ўнг томонда ўтирган доирадаги учта иштирокчига хабар ёзинг. Хабар ижобий мазмунга, шахсий жозибадорликка эга бўлиши ва ҳар қандай тарзда маълум бир шахснинг кучли томонларини эслатиб ўтиши керак. Варақнинг тўртинчи қисми охирги дарснинг таассуротини шакллантиради - бу мураббий учун. Бу конструктив ёки ҳиссий бўлиши мумкин. Қабул қилувчиларга варақалар юборилади.